Bilginin Arkeolojisi

153,00

1926 yılında Fransa’nın Poitiers kentinde doğan Michel Foucault hem düşünceleri hem de yaşantısıyla kendisini özgürlüğe adamış bir filozof, bir eylem insanıdır. Belki de onu anlamanın en doğru yolu, söyleşilerde kullandığı şu

Barkod: 9789755396255 Dizi: İnceleme

Stokta

Açıklama

1926 yılında Fransa’nın Poitiers kentinde doğan Michel Foucault hem düşünceleri hem de yaşantısıyla kendisini özgürlüğe adamış bir filozof, bir eylem insanıdır. Belki de onu anlamanın en doğru yolu, söyleşilerde kullandığı şu ifadelerdir: “Yaşamın ve çalışmanın temel amacı, kişinin başlangıçta olmadığı kişi olmasıdır” ve “kitaplarımın her biri benim yaşam öykümdür”. Foucault hem kendisinin hem de başkalarının herhangi bir kategorik çerçevenin içine yerleştirilerek nitelenmesinden ya da yargılanmasından son derece rahatsızlık duyardı mutlaka ama onu anlatmaya giriştiğimizde bulabileceğimiz en uygun sıfat yine de, kendisinin kullandığı Düşünce Sistemleri Tarihçisi olacaktır.

Foucault’nun düşünce hayatına bütünüyle egemen olan üç ana kavram vardır. Çözümlemelerinin “düşünce sistemleri”ne ilişkin olanları arkeoloji, “iktidar biçimleri”ne ilişkin olanları geneoloji, “kendine özen gösterme”ye ilişkin olanları ise etik ile belirlenen, üç ayrı dönemde yapılır. Foucault için Klasik olan xvıı. ve xvııı. yüzyıllar ile Modern olan xıx. ve xx. yüzyıllarda, bu dönemlere ilişkin oluşumları hem teorik hem de pratik alanlarında yöneten epistemelerin farklı olması nedeniyle, farklı biçimlerde görünen ve incelenen aynı pozitifliklerin (hayat, emek, dil) bilgisi hakkında gerçekleştirilen derinlemesine bir çözümleme yönteminin adıdır Bilginin Arkeolojisi. Bu çözümleme yöntemi, onun alt başlığı “psikiyatrinin arkeolojisi” olan Klasik Çağda Deliliğin Tarihi, alt başlığı “tıbbi bakışın arkeolojisi” olan Kliniğin Doğuşu ve yine alt başlığı “insan bilimlerinin arkeolojisi” olan Kelimeler ve Şeyler adlı eserlerinde uygulanmıştır.

Bilginin Arkeolojisi’nde Foucault’nun göstermeye çalıştığı şey, dilin bölgesi, arşivin anlamı ya da söylenmiş olan şeylerin alanıdır. Ona göre arkeoloji, söylemleri arşivin içinde özelleşmiş pratikler olarak betimler; söylemsel oluşumların ve ifadelerin baştan sona katedilmiş alanı, tasarlanmış genel teorileri ve uygulama alanları hakkında yapılmış çözümleme arkeoloji adını alır.

Ek bilgi

Marka

Yayın No

602

Dizi

Dizi No

235

Orijinal Adı

L’Archeologie du Savoir

Yazar

Çevirmen

Yayıma Hazırlayan

Dizgi

Sayfa Sayısı

270

Boyut

13,5 x 19,5 cm

Baskı

5

Basım Yeri

İstanbul

Baskı Tarihi

Yazar

Michel Foucault

Michel Foucault 1926’da Poitiers’de doğmuştur. 1946’da Fransa’nın en önemli eğitim kurumlarından École Normale Supérieure’e kabul edilir. Felsefe ve psikoloji okur. 1950’de girdiği Fransız Komünist Partisi’nden 1952’de ayrılır. Bir süre hastanelerde psikolog olarak çalışır. 1953’te Althusser’in yerine École Normale’de felsefe asistanı olur ve psikoloji eğitimine devam eder. Paris Psikoloji Enstitüsü’nden psikopatoloji ve deneysel psikoloji diplomaları alır. Marksist bir bakış açısıyla yazdığı ilk kitabı Maladie mentale et personnalité’dir (1954, Akıl Hastalığı ve Kişilik). Bu kitap, 1962 yılında gözden geçirilerek yeniden basılmış ve adı Maladie Mentale et Psychologie [Akıl Hastalığı ve Psikoloji, Çev. Emre Bayoğlu, Ayrıntı, 2013] olarak değiştirilmiştir. Sonra Georges Dumézil’in tavsiyesiyle İsveç Uppsala’daki Maison de France’a direktör olur. Burada Histoire de la folie à l’âge classique [Deliliğin Tarihi, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay, İmge, 1992] üzerine çalışmaya başlar ve tamamlayıp Clermont-Ferrand Üniversitesi’nde psikoloji dersleri verdikten sonra felsefe bölümünün başına geçer. Aynı yıl Gilles Deleuze’le tanışır. Bir yıl sonra Georges Bataille’ın kurmuş olduğu Critique dergisinin yayın kuruluna girer ve Naissance de la clinique [Kliniğin Doğuşu, Çev. Şule İnci Malak Uysal, Epos, 2002] adlı kitabını yayımlar. 1966’da ilk baskısı bir ayda tükenen ve büyük tartışmalara neden olan Les mots et les choses [Kelimeler ve Şeyler, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay, İmge, 1994] çıkar. 1969’da Foucault’nun Kelimeler ve Şeyler’de kullandığı yöntemi açıklama denemesi olan L’Archéologie du savoir [Bilginin Arkeolojisi, Çev. Veli Urhan, Ayrıntı, 2011] yayımlanır. 1970’te Fransa’nın en prestijli kurumlarından Collège de France’ta kendisi için kurulan “Düşünce Sistemleri Tarihi” kürsüsüne seçilir. Bunun ardından Groupe Information sur les Prisons (G.I.P.: Hapishaneler Üzerine Enformasyon Grubu) adlı oluşumun kurucularından biri olur. Gerek bu grup gerek adalet, tıp, psikiyatri ve cinsellikle ilgili bir dizi mücadele çevresinde yeni bir politik etkinlik biçiminin öncülüğünü yapar. Geleneksel parti politikalarının dışına çıkan bu etkinlik biçimi yeni bir eylem ve entelektüel anlayışını da beraberinde getirmiştir. 1973’te Moi Pierre, ayant égorgé ma mère, ma soeur et mon frère... - Un cas de parricide au xıxe siècle présenté [Bir Aile Cinayeti, Çev. Alev Özgüner, Erdoğan Yıldırım, Ayrıntı, 2007] kitabı yayımlandı ve Sartre, Maurice Clavel’le birlikte Libération gazetesinin kuruluşuna katılır. 1975’te Surveiller et punir: Naissance de la prison [Hapishanenin Doğuşu, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay, İmge, 2013] yayımlanır. İktidar ilişkileri, teknikleri, stratejileri ve taktiklerinin; yani modern Batı toplumlarında öznelliği kurma biçimlerinin analizini yaptığı bu kitap olağanüstü bir ilgi görür. 1976’da Histoire de la sexualité [Cinselliğin Tarihi, Çev. Hülya Uğur Tanrıöver, Ayrıntı, 2003] başlıklı ve altı cilt olmasını planladığı dizinin ilk kitabı La volonté de savoir (Bilme İstenci) çıkar. Özgürleşmenin yerine alternatif olarak kendini yaratmayı ve arzunun özgürleşmesi yerine zevki yoğunlaştırmayı öne çıkaran bakış açısını bu son kitabının ardından geliştirir. Altı yıl sonra yayımlanan Cinselliğin Tarihi’nin ikinci ve üçüncü ciltlerine kadar geçen süre içinde önde gelen Fransız entelektüelleriyle birlikte İspanya’dan Polonya’ya çeşitli baskıcı rejimlere karşı yürütülen uluslararası kampanyalara katılır. Bütün bu süreç içinde irili ufaklı birçok kitap, makale ve söyleşisi yayımlanır:Death and The Labyrinth [1963; Ölüm ve Labirent, Çev. Savaş Kılıç, Koç Üni., 2013]; La grande étrangère [1963-1964-1971 (2013); Büyük Yabancı, Çev. Savaş Kılıç, Metis, 2015]; Le beau danger Entretien avec Claude Bonnefoy [1968; Güzel Tehlike, Çev. Savaş Kılıç, Metis, 2013]; Ceci n’est pas une pipe [1973; Bu Bir Pipo Değildir, Çev. Yapı Kredi, 2005]; Il faut defendra la societe [1976 (1992); Toplumu Savunmak Gerekir, Çev. Şehsuvar Aktaş, Yapı Kredi, 2008]; L’origine de L’hermeneutique de soi [1980 (2013); Hermenötiğin Kökeni, Çev. Şule Çiltaş Solmaz, Ayrıntı, 2017]; Colloqoi con Foucault (Remarks on Marx), [1981; Marx’tan Sonra, Çev. Gökhan Aksay, Olvido, 2019]; Fearless Speech [1983 (2001); Doğruyu Söylemek, Çev. Kerem Eksen, Ayrıntı, 2005]; Lectures at the Collège de France [2004; College De France Ders Notları: (1- Bilme İstenci Üzerine Dersler, 2- Güvenlik, Toprak, Nüfus, 3- Biyopolitikanın Doğuşu, 4- Öznellik ve Hakikat, 5- Öznenin Yorumbilgisi, 6- Hakikat Cesareti); Çev. Kerem Eksen, Ferhat Taylan, Alican Tayla, Sibel Yardımcı, Ferda Keskin, Âdem Beyaz; İstanbul Bilgi Üniversitesi, 2015-18].Söz konusu makale ve söyleşilerinin yanı sıra dünyanın çeşitli ülkelerinde verdiği dersler 1994’te dört cilt olarak Dits et écrits (Söylenmiş ve Yazılmışlar) [Seçme Yazılar (I- Entelektüelin Siyasi İşlevi, II- Özne ve İktidar, III- Büyük Kapatılma, IV- İktidarın Gözü, V- Felsefe Sahnesi, VI- Sonsuza Giden Dil); Çev. Ferda Keskin, Osman Akınhay, Işık Ergüden; Ayrıntı, 2000-06] yayınlanmıştır.

0